Tabiat pemakanan sihat

ADAKAH anda kenal sesiapa yang mengalami diabetes, atau sesiapa yang meninggal dunia secara tiba-tiba daripada serangan penyakit jantung? Bagaimana pula dengan mereka yang mempunyai paras kolesterol tinggi atau tekanan darah tinggi?

Kebarangkalian amat tinggi bahawa hampir semua antara kita mempunyai saudara mara, rakan atau kenalan yang mempunyai masalah seperti ini.

Realiti kehidupan pada abad ke-21 dengan kemajuan teknologi telah membawa kepada kehidupan yang lebih mudah dan jangka hayat yang lebih panjang.

Namun ironinya kita mengalami lebih banyak masalah kesihatan berbanding nenek moyang kita.

Menurut Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO), masalah seperti diabetes, penyakit jantung dan hipertensi merujuk kepada penyakit kronik yang berkaitan dengan diet dan dikenali sebagai Penyakit Tidak Berjangkit (NCD). Senarai penyakit tidak berjangkit ini panjang termasuk kanser, buah pinggang, osteoporosis, pundi hempedu, dan banyak lagi.

Laporan status dunia 2010 daripada WHO mengenai NCD telah mencatatkan rekod yang mengejutkan pada 2008, iaitu sebanyak 36.1 juta kematian disebabkan empat penyakit tidak berjangkit yang utama iaitu jantung, kronik peparu, kanser dan diabetes.

Hampir 80 peratus daripada kematian ini berlaku di negara berpendapatan rendah dan sederhana. Secara global, kematian disebabkan penyakit tidak berjangkit dijangka meningkat sebanyak 15 peratus di antara 2010 dan 2020, mencecah 44 juta kematian setahun.

Malangnya, Malaysia tidak ketinggalan juga dengan masalah penyakit tidak berjangkit. Apa yang membimbangkan, penyakit kronik yang berkaitan dengan diet adalah lazim bagi kanak-kanak dan orang dewasa di Malaysia dan telah meningkat dengan pantas.

l Serangan penyakit jantung dan strok adalah sebahagian daripada lima punca utama kematian.

l Satu daripada lima penduduk Malaysia ialah pesakit diabetes dan jumlahnya meningkat sebanyak dua kali ganda daripada 1.5 juta pada 2006 kepada tiga juta pada 2011.

Berubah Walaupun penyakit-penyakit ini tidak boleh diubati, pencegahan dan pengurusan penyakit tidak berjangkit ada dalam tangan anda sendiri.

"Sekarang anda tahu bahawa punca-punca penyakit kronik yang berkaitan dengan diet disebabkan beberapa gabungan faktor. Anda mesti membuat perubahan dalam pemakanan dan gaya hidup untuk mengurangkan risiko menghidapi penyakit-penyakit ini. Penyakit yang berkaitan dengan diet ini boleh dicegah," nasihat Naib Presiden Persatuan Kajian Obesiti Malaysia (MASO), Profesor Dr. Norimah A Karim.

Dr. Norimah menasihatkan supaya mengamalkan tabiat makan secara sihat dengan mengikuti prinsip keseimbangan, kesederhanaan dan kepelbagaian.

"Piramid Makanan Malaysia adalah panduan terbaik untuk makan secara sihat kerana ia mengutamakan keseimbangan, kesederhanaan dan kepelbagaian dalam diet harian kita.

"Anda boleh mengamalkan keseimbangan dengan mengambil makanan daripada lima kumpulan makanan dalam Piramid Makanan. Untuk mencapai kesederhanaan, ikutilah bilangan hidangan yang disarankan untuk mengelakkan makan berlebihan yang boleh menyebabkan lebih berat badan. Pastikan mengambil daripada setiap kumpulan makanan kerana tiada satu makanan yang boleh membekalkan kesemua nutrien yang anda perlukan," terang beliau.

Cara lain untuk meningkatkan kesihatan anda adalah dengan menjauhi penyakit kronik iaitu dengan mengamalkan gaya hidup aktif.

Kajian menunjukkan bahawa senaman atau aktiviti fizikal adalah penting dalam kehidupan sihat kerana membantu menyeimbangkan tenaga (kalori) yang diambil, serta mencegah penyakit kronik dan kematian pramatang.

"Individu yang mengamalkan aktiviti fizikal biasanya lebih sihat daripada mereka yang kurang aktif. Mereka kurang mengalami masalah kesihatan seperti osteoporosis dan kanser terutamanya kanser kolon, payu dara dan prostat. Aktiviti fizikal kerap juga membantu menggalakkan suasana yang sejahtera, melepaskan tekanan dan mengurangkan kemungkinan mengalami masalah kebimbangan dan kemurungan," tambah beliau.

Panduan Diet Malaysia (MGD) menyarankan supaya semua orang dewasa melakukan senaman intensiti sederhana selama 30 minit, sekurang-kurangnya lima hingga enam hari seminggu, sebaik-baiknya setiap hari. Kanak-kanak dan remaja pula disaran melakukan aktiviti fizikal selama 60 minit atau lebih setiap hari, sama ada aktiviti fizikal intensiti sederhana atau tinggi.

Apabila kecergasan anda meningkat, paras intensiti dan masa untuk aktiviti fizikal boleh ditingkatkan secara beransur-ansur. Anda juga disarankan menyertai aktiviti yang meningkatkan fleksibiliti, kekuatan dan ketahanan otot sebanyak dua hingga tiga kali seminggu. Lebih penting lagi, had amalan yang tidak aktif dan tabiat yang sedentari seperti menonton televisyen, memandu, atau menggunakan komputer, tidak melebihi dua jam sehari.

"Jadi aktif setiap hari dengan pelbagai cara yang anda boleh. Fikirkan setiap pergerakan sebagai satu peluang untuk meningkatkan kesihatan anda dan bukannya sesuatu yang menyusahkan. Cuba berjalan menaiki tangga dan tidak menggunakan lif atau eskalator.

"Berjalan ke kedai yang berhampiran, bukan memandu kereta. Lakukan kerja-kerja rumah seperti menyapu dan mop lantai, mencuci pakaian menggunakan tangan dan bukan menggunakan mesin," nasihat Dr. Norimah.