Gangguan sistem imunisasi badan

Oleh RABIATUL ADAWIYAH KOH ABDULLAH
adawiyah.koh@utusan.com.my

SYSTEMIC Lupus Erythematosus (SLE) atau lupus masih asing di kalangan penduduk di negara ini sehinggalah kisah penyakit ini mula mendapat perhatian sekitar Mei 2005.
Ketika itu seluruh negara menjadi gempar dengan kisah seorang pelatih Program Latihan Khidmat Negara (PLKN) di Kem Cahaya Gemilang, Cherating, Pahang, iaitu Nuraini Abu Bakar yang dikatakan diserang penyakit kulit yang ganjil.
Akhirnya, persoalan terjawab apabila Nuraini telah disahkan menghidap SLE atau lupus.
Lupus adalah sejenis penyakit kronik auto imun iaitu antibodi dalam tubuh pesakit sepatutnya melindungi badan untuk melawan penyakit tetapi tiba-tiba 'berubah' dengan menyerang sel badan atau organ manusia.
Menurut Pensyarah Perubatan Rheumatologi, Dr. Benjamin Cheah Tien Eang, penyakit lupus merupakan penyakit kronik berpanjangan yang berlaku akibat kecelaruan sistem pertahanan tubuh iaitu autoimmune disease.
Dr. Benjamin menjelaskan, dianggarkan 10,000 warga tempatan mengidap penyakit autoimun ini dan menghadapi cabarannya dalam kehidupan seharian.
"Sistem pertahanan tubuh merupakan rangkaian sel yang bertindak melindungi tubuh daripada serangan benda asing.
"Sistem pertahanan tubuh yang normal akan menghasilkan antibodi apabila ia mengesan organisma yang masuk ke dalam tubuh untuk mengelak serangan jangkitan organisma berkenaan. Antibodi yang terhasil akan menyerang organisma tersebut untuk mempertahankan tubuh," katanya.
Malangnya bagi seorang pesakit lupus , antibodi yang terhasil menyerang sel-sel tubuh sendiri yang menyebabkan organ di dalam tubuh pesakit mengalami keradangan.
Dr. Benjamin berkata, ramai pesakit lupus terdiri daripada wanita berumur antara 25 hingga 40 tahun.
Penyakit ini boleh juga melibatkan kanak-kanak dan kerap menimpa orang-orang Asia berbanding dengan orang Barat.
Apabila ditanya kenapa penyakit ini lebih banyak menyerang wanita, Dr. Benjamin berkata, punca sebenar berlakunya lupus masih tidak diketahui, namun katanya terdapat beberapa faktor yang dapat dikaitkan dengan lupus.
Antaranya ialah akibat keturunan, jangkitan virus, hormon seks dan faktor persekitaran.
Terdapat tiga jenis penyakit "lupus" iaitu Discoid Lupus Eritematosus (DLE) iaitu yang melibatkan kulit sahaja, Sistemik Lupus Eritematosus ( SLE ) yang boleh melibatkan pelbagai organ di dalam tubuh dan jenis ketiga ialah Drug Induced Lupus yang diakibatkan daripada sesetengah ubat-ubatan.
"Penyakit ini kadang-kadang sukar didiagnos pada peringkat awalnya kerana gejala-gejalanya tidak begitu ketara.
Ini adalah kerana gejala-gejala awal penyakit lupus tidak spesifik termasuk rasa letih lesu, demam, sakit sendi dan keguguran rambut.
Selalunya, wajah pesakit mengalami ruam yang dikenali sebagai malar rash atau butterfly rash. Ruam ini terjadi di bahagian pipi dan hidung dan oleh kerana bentuk ruam ini merupai bentuk sayap rama-rama, ia juga dikenali sebagai butterfly rash," ujarnya.
Tambah Dr. Benjamin, ruam ini terdapat di bahagian badan yang terdedah kepada cahaya matahari iaitu di bahagian muka, leher dan lengan. Selain itu, pesakit juga mengalami kulit sensitif apabila terdedah kepada cahaya matahari.
Keadaan menjadi serius apabila lupus boleh melibatkan pelbagai organ dalam tubuh. Sebab itulah penghidap lupus akan mengalami gejala yang berbeza antara satu sama lain.
Menurut Dr. Benjamin, buat masa ini, lupus tidak boleh sembuh tetapi ia boleh dirawat dan dikawal.
"Jika lupus menyerang organ dalaman seperti buah pinggang, rawatan terhadap organ ini akan dilakukan. Sekiranya rawatan awal tidak diberi, pesakit boleh mengalami kegagalan buah pinggang. Selain itu, ia juga boleh merosakkan otak, jantung, paru-paru dan darah," katanya.
Justeru itu, penghidap lupus memerlukan rawatan yang berpanjangan, biarpun pesakit akan rasa sihat selepas rawatan dan perlu mendapatkan rawatan doktor pakar dalam bidang ini.
"Lupus boleh berulang dan pesakit perlu mendapatkan rawatan ulangan yang berterusan. Ini penting untuk mengawal penyakit tersebut sebelum fungsi organ yang terlibat terjejas.
Pesakit juga akan dirujuk kepada beberapa doktor pakar yang bertanggungjawab bergantung kepada mana-mana organ yang terlibat diserang penyakit berkenaan," katanya.
Bagi membantu pesakit meneruskan kehidupan, Dr. Benjamin menggalakkan mereka diberi kaunseling oleh Persatuan SLE Malaysia untuk memberikan mereka sokongan moral dan memahami penyakit lupus.
"Jika pesakit faham tentang lupus, pesakit akan lebih mematuhi arahan doktor dalam pemakanan ubat, dan pemeriksaan darah serta kencing yang berkala. Selain itu, sokongan keluarga dan rakan-rakan amat diperlukan," ujarnya.
Penjagaan kulitSimptom lupus yang paling kerap kelihatan ialah ruam pada kulit dan ia boleh dikawal.
Menurut Pakar Dermatologi, Dr. Noraziah Abdul Kadir Jailani, sekiranya terdapat ruam di bahagian luar badan seperti di kulit dan wajah, mereka akan diberikan krim pelindung matahari yang mempunyai SPF yang tinggi selain daripada ubat makan untuk mengawal ruam.
"Mereka juga dinasihatkan untuk memakai topi dan lengan panjang apabila berada di bawah cahaya matahari.
"Apabila berjumpa pakar, pesakit perlu menerangkan keseluruhan riwayat perubatan mereka walaupun tiada gejala yang timbul ketika itu. Ini penting untuk mengelakkan kekeliruan dengan penyakit kulit lain. Doktor mungkin memerlukan pesakit menjalani ujian tambahan dan merujuk pesakit kepada pakar reumatologi dan pakar dermatologi," katanya.